Kiến nghị ưu đãi thuế cho xe ô tô thân thiện với môi trường

Đây là nội dung chính tại hội thảo về “Dự thảo Quy định sửa đổi về Thuế Tiêu thụ đặc biệt đối ♏với xe ô tô: Tác động và kiến nghị” do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp với Hội Tư vấn thuế Việt Nam (VTCA) 𝕴và Hiệp hội Các nhà sản xuất Ô tô Việt Nam tổ chức ngày 1/8 tại Hà Nội.

Phát biểu tại hội thảo, bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng Ban Nghiên cứu Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh của CIEM cho biết, hội thảo tập trung nhận diện, thảo luận về tác động của dự thảo quy định sửa đổi về thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với ô tô, trong đó có xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện và xe ô tô pick-up (xe bán tải) chở hàng cabin kép. Qua thảo luận, các đại biểu tham dự kiến nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu để đề xuất mức thuế suất đối với ô tô và lộ trình áp dụng phù hợp, khả thi với bối cảnh phát triển, thực trạng sản xuất và nhu cầu tiêu dùng.

Cụ thể, Dự thảo Quy định sửa đổi về Thuế Tiêu thụ đặc biệt đối với xe ô tô đề xuất giữ nguyên mức thuế suất thuế TTĐB đối với xe pick-up chở hàng cabin kép và ưu đãi giảm thuế với xe thân thiện môi trường như xe xăng lai điện sạc ngoài (PHEV), xe HEV (xe Hybrid điện tự sạc).

Đại diện VAMA cho biết, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đang ở giai đoạn chuyển giao quan trọng. Trên toàn thế giới, xu hướng điện khí hóa ngành ô tô đang ngày càng rõ rệt và Việt Nam không nằm ngoài xu thế này. Mặc dù tiềm năng tăng trưởng cho các dòng xe thân thiện với môi trường tại Việt Nam được củng cố bởi cam kết trong các thỏa thuận quốc tế về bảo vệ môi trường và phòng chống biến đổi khí hậu, song quá trình chuyển giao trong ngành ô tô vẫn đang gặp nhiều khó khăn.

Các khó khăn này bao gồm sự suy giảm kinh tế sau đại dịch COVID-19, các căng thẳng địa chính trị, sự phát triển thiếu đồng bộ của cơ sở hạ tầng cũng như nguồn phát tải điện và sự cạnh tranh tiềm tàng từ các nhà sản xuất xe điện giá rẻ nước ngoài.

Trong bối cảnh đó, thị trường ô tô đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, các động thái điều chỉnh chính sách thuế phí đều có ý nghĩa rất quan trọng, tác động trực tiếp tới doanh nghiệp, người dân và sự ổn định của kinh tế - xã hội hướng tới sự phát triển bền vững.

Dự thảo Luật Thuế TTĐB có nhiều tác động tới tình hình sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu ô tô trong nước. Trong những nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 tới năm 2050, việc triển khai đồng bộ, tổng thể các chính sách thuế, phí và ngành công nghiệp ô tô, bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính và giảm tiêu hao nhiên liệu nhằm chuyển đổi xanh cần bảo đảm phát triển đồng đều, duy trì nguồn lực của doanh nghiệp và nguồn thu của đất nước.

Nhận thấy tầm quan trọng và ảnh hưởng của các đề xuất trên tới lộ trình phát triển của ngành ô tô trong giai đoạn chuyển giao, Công ty Kiểm toán quốc tế KPMG phối hợp cùng VAMA đã thực hiện Báo cáo nghiên cứu đánh giá tác động của các đề xuất thay đổi Luật TTĐB đối với ngành công nghiệp ô tô, các mục tiêu của Chính phủ và người tiêu dùng tại Việt Nam, có tham khảo kinh nghiệm ở một số quốc gia.

Trên cơ sở đó, VAMA và KPMG đã đưa ra kiến nghị đóng góp vào dự thảo Luật Thuế TTĐB sửa đổi. Theo đó, VAMA và KPMG kiến nghị ưu đãi cho xe điện Hybrid tự sạc (HEV) bằng 70% mức thuế suất áp dụng cho xe chạy bằng xăng, dầu cùng loại (hiện tại là 100%) và xe điện Hybrid sạc điện riêng (PHEV) là 50% mức thuế suất áp dụng cho xe chạy bằng xăng, dầu cùng loại (hiện tại là 70%).

Theo VAMA, nếu được hưởng ưu đãi trên, giá bán lẻ các dòng xe HEV hay PHEV giảm về gần bằng xe động cơ đốt trong. Cụ thể, xe Toyota Corolla Cross bản HEV đang có giá bán 955 triệu đồng, nếu được ưu đ𝔉ãi mức thuế trên giá sẽ giảm còn 876 triệu đồng, chỉ cao hơn 16 triệu đồng so với bản bản xăng, qua đó khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn dòng xe thân thiện với môi trường này.

Đồng thời, VAMA và KPMG cũng kiến nghị giữ nguyên mức thuế suất thuế TTĐB như hiện nay đối với dòng xe pick-up chở hàng cabin kép đang áp dụng các mức thuế 15%, 20% và 25%, tùy dung tích xi lanh.

Lý giải việc ưu đãi thuế cho xe HEV/PHEV, VAMA và KPMG đều cho rằng, đây là việc khuyến khích chuyển đổi từ xe động cơ đốt trong sang xe thuần điện. Trong ngắn hạn, việc ưu đãi cho HEV/PHEV sẽ giảm thu ngân sách nhà nước, nhưng mang lại các lợi ích khác về kinh tế, môi trường và xã hội. 

Trong khi đó, VAMA và KPMG cũng đưa ra đề xuất giữ nguyên mức thuế suất tiêu thụ đặc biệt với xe pickup chở hàng cabin kép nhằm ưu tiên ổn định chính sách, tránh gây xáo trộn cho doanh nghiệp. Đồng thời để nuôi dưỡng nguồn lực cho doanh nghiệp trong giai đoạn chuyển đổi; giúp doanh nghiệp duy trì sản xuất lắp ráp trong nước, việc làm cho người lao động và củng cố niềm tin của nhà đầu tư về sự ổn định của chính sách. Đây là những điều kiện tiên quyết trong quá trình chuyển đổi xanh.

Tại hội thảo, các chuyên gia cho biết, trên thế giới, nhất là những nền kinh tế có đặc điểm tương đồng và trình độ phát triển như Việt Nam (Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Phillippines….), đều có những chính sách ưu đãi cho xe thân thiện môi trường và xe pickup chở hàng cabin kép trong giai đoạn chuyển đổi xanh, tạo ra lợi thế cạnh tranh khác biệt. Thế nhưng, thuế TTĐB hiện nay ở Việt Nam đối với xe pickup chở hàng cabin kép còn tương đối cao so với các nước trong khu vực; và cũng chưa có nhiều ưu đãi với xe PHEV và HEV.

Các chuyên gia cũng nhận định, trong bối cảnh khó khăn chung của thị trường và của ngành ô tô hiện nay, kiến nghị nếu được đưa vào Dự thảo Quy định sửa đổi về Thuế TTĐB đối với xe ô tô có ý nghĩa quan trọng, góp phần duy trì và phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam, việc làm và an sinh cho người lao động.