Hành lang pháp lý của ngành ngân hàng mở đường cho công nghệ

Đây là thông tin được ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chia sẻ tại Hội thảo và triển lãm Smart Banking 2024 với chủ đề “Định hình tương lai số cho ngành Ngân hàng: Chiến lược vận hành an toàn và bền vững”. Hội thảo do Ngân hàng Nhà nước chủ trì, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam và Tập đoàn IEC phối hợp tổ chức ngày 29/10 tại Hà Nội.

Theo đó, Phó Thống đốc cho biết ngành ngân hàng đã và đang hoàn thiện các quy định pháp lý mở đường cho công nghệ như cho phép mở tài khoản online qua xác thực định danh điện tử eKYC từ năm 2021, đến tháng 10/2024 tiếp tục cho phép mở tài khoản từ xa bằng căn cước công dân gắn chip, cho phép cho vay online, bảo lãnh online... Đồng thời, kết nối và tích hợp với các ngành khác như  người dùng có thể biết đã dùng bao nhiêu số điện, bao nhiêu tiền điện thoại... khi truy cập ứng dụng ngân hàng và từ đó thanh toán nhanh chóng, hóa đơn sẽ được các đơn vị điện lực, viễn thông... cập nhật và không xảy ra việc 1 hóa đơn bị thanh toán nhiều lần.

Ông Dũng cho biết thực tế ghi nhận tại nhiều ngân hàng thương mại tỷ lệ giao dịch trên kênh số đạt khoảng 97-98%, tỷ lệ tăng trưởng hàng năm đạt mức 2 con số cả về số lượng lẫn giá trị giao dịch, phản ánh sự chuyển đổi mạnh mẽ của các ngân hàng trong bối cảnh số hóa hiện nay.

Cũng tại hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội ngân hàng cho biết giao dịch thanh toán không tiền mặt trong 7 tháng năm 2024 tăng 58,44% về số lượng và 35,13% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023; qua kênh Internet tăng tương ứng 49,83% và 33,72%; qua kênh điện thoại di động tăng tương ứng 59,09% và 37,97%, giao dịch qua QR Code tăng 106,83% về số lượng và 105,51% về giá trị. Giao dịch qua ATM giảm 13,35% về số lượng và giảm 6,13% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023. Điều đó cho thấy xu hướng dịch chuyển của người dân sang thanh toán không tiền mặt.

"Đã có khoảng hơn 37 triệu lượt khách hàng đăng ký thông tin sinh trắc học thành công, là một bước tiến tích cực giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ người dùng trước các gian lận, lừa đảo. Toàn ngành đã tập trung làm sạch toàn bộ 51 triệu dữ liệu khách hàng tại Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam và các tổ chức tín dụng, đảm bảo 100% dữ liệu khách hàng được xác minh với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư", ông Hùng cho hay.

Tuy nhiên, với tốc độ tăng trưởng nhanh chóng, nguy cơ mất an toàn cũng được nhận diện, yêu cầu về bảo mật thông tin và sự tuân thủ quy định pháp luật ngày càng nghiêm ngặt hơn.

Theo ông Phạm Tiến Dũng, sau khi triển khai Quyết định 2345/QĐ-NHNN về triển khai giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng, tình trạng lừa đảo cá nhân đã giảm đi rõ rệt, nhưng nguy cơ lại quay sang phía doanh nghiệp. Do đó, Ngân hàng Nhà nước đề nghị các ngân hàng chú trọng hơn về các giải pháp đảm bảo an toàn giao dịch đối với tài khoản doanh nghiệp, xác thực được đại diện doanh nghiệp, các giao dịch lớn phải được thực hiện qua chữ ký được xác thực để đảm bảo được an toàn bảo mật, đồng thời đề nghị các công ty công nghệ phải đảm bảo cấp phép chữ ký điện tử một cách nghiêm túc, có thể truy vết được chữ ký khi có sự cố xảy ra.

Liên quan đến vấn đề này, ông Lê Văn Tuấn, Cục trưởng Cục an toàn thông tin, Bộ thông tin và Truyền thông đánh giá những giải pháp quyết liệt từ ngành ngân hàng đã ghi nhận hiệu quả nhất định. Cụ thể, trong các tháng đầu năm 2024, mỗi tháng đơn vị này nhận khoảng 21.000 phản ánh liên quan đến lừa đảo qua mạng nhưng kể từ tháng 7, thời điểm chính thức yêu cầu xác thực sinh trắc học đối với nhiều giao dịch trực tuyến, số lượng vụ việc lừa đảo được phán ánh chỉ còn khoảng 7.000, giảm đáng kể so với trước.

Ông Tuấn đề nghị các ngân hàng tiếp tục thực hiện triệt để các quy định pháp luật về an toàn thông tin, từng đơn vị cần có các kế hoạch riêng để ứng phó với rủi ro từ việc giám sát, phản ứng nhanh cho đến phục hồi sau sự cố. Song song với đó, các ngân hàng cũng cần đầu tư công nghệ hiện đại và tăng cường khả năng phòng thủ, thường xuyên diễn tập thực chiến nhằm phát hiện các lỗ hổng, "luyện quân" đào tạo tốt nhân lực để có đội ngũ sẵn sàng ứng phó mọi sự cố, nâng cao nhận thức chung cho toàn bộ đội ngũ cán bộ nhân viên về an toàn bảo mật và chia sẻ thông tin với các cơ quan liên quan khi xảy ra sự cố bị tấn công mạng.

Về phía Ngân hàng Nhà nước, ông Phạm Tiến Dũng đề nghị có sự phối hợp với các cơ quan bộ, ngành khác, bởi các doanh nghiệp được cơ quan thẩm quyền cấp phép kinh doanh. Nếu để tình trạng không xác định được chủ doanh nghiệp là ai, chủ doanh nghiệp không tìm thấy giấy tờ đâu thì rủi ro không chỉ đối với ngành ngân hàng mà tình trạng lừa đảo sẽ vẫn xảy ra ở nhiều lĩnh vực khác như chứng khoán, nhà đất, du học...